Suriyeli çocuk işçiler merdivenaltı atölyelerde, hastalık tehdidi altında

2456 Okunma
03.07.2015
A+
A-

Dr.Ergün Demir ve Dr.Yücel Demiral’ın İzmir Işıkkent ayakkabıcılar sitesinde çalıştırılan Suriyeli işçilerle ilgili hazırladıkları rapora göre çocuk, genç, erişkin her yaşta Suriyeli sığınmacıyı merdiven altı atölyelerde, ağır ve tehlikeli işlerde, hiçbir önlem almadan, kayıt dışı olarak köle gibi çalıştıranlar bir çok çalışanın hastalanmasına neden oluyor. Ayakkabı işlerinde kullanılan yapıştırıcı ciddi bir hastalık olan polinöropati bulgularını ortaya çıkarıyor.

İzmir, Işıkkent ayakkabıcılar sitesinde bazı işyerlerinde ayakkabı yapıştırma işlerinde çalıştırılan Suriyeli mülteci işçilere yapıştırıcı ürün kullandırılmasına bağlı olarak son aylarda, içlerinde çocuk işçilerin de olduğu birçok çalışanda ciddi bir hastalık olan polinöropati görülmeye başlandı.

Demir ve Demiral bugüne kadar hastalarla ve ailelerle görüşmeler yapıldığını ve hastanelere yönlendirildiklerini ifade ediyor ancak hastaların üçüncü basamak üniversite hastanesinde bulunan meslek hastalıkları polikliniğine sevk edilmesi sağlanamamış durumda. Konuyla ilgili İş Teftiş Grup Başkanlığı’na, TSM Sorumlu Hekimliği’ne ve İl Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne dilekçe verilerek görüşme yapılarak bilgilendirildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ALO 170 İhbar Hattı’na ihbarda bulunuldu ve İzmir Tabip Odası işçi sağlığı komisyonunu bilgilendirildi.

Günde 12-14 saat çalışma ne işyeri hekimi ne iş güvenliği

Demir ve Demiral’ın hazırladığı rapordaki verilere göre 30 Haziran 2015 tarihleri arasında Suriyeli polikliniğine başvuru yapan, biri 14 yaşında diğerleri 20-30 yaş aralığında 6 kişi güç kaybı, kollarda uyuşma ve yürüyememe şikâyetleri olduğunu belirttiler. İşçilerin anlattığı çalışma koşulları ise insanlık dışı:

İşçiler Işıkkent ayakkabıcılar sitesinde günde yaklaşık 12 – 14 saat ayakkabı dikiş ve yapıştırma işinde yaklaşık bir yıldır çalıştırıldıklarını, herhangi bir işyeri hekimliği ya da iş güvenliği hizmeti alamadıklarını ve işe giriş muayenelerinin yapılmadığını belirtmişlerdir. İşe alınmalarında bir kişinin aracılık yaptığını dile getirdiler. Hastalar korktuklarını belirterek işyeri ismi belirtmekten çekindiler.

Gom Sotaş yapıştırısı işçilerde güç kaybı, halsizlik

İşçiler, çalıştıkları işyerinde yapıştırma işlerinde son aylarda “GOM SOTAŞ” isimli yapıştırıcı bir ürün kullanılmaya başlandığını ifade ettiler. Yaklaşık 2 ay önce ilk olarak halsizlik, güç kaybı yakınmaları başlamış ve aynı yerde çalışan işçilerde de benzer yakınmaların ortaya çıktığını ifade etmişlerdir.

Hastalar Tepecik E.A.H Nöroloji polikliniğine sevk edildiler. Nöroloji polikliniğinde yapılan değerlendirmelerinde; güç kaybı, derin tendon reflekslerinde azalma saptanmış, yapılan EMG’ de sekonder aksonal tutulumun eşlik ettiği kronik demiyelizan, motor, simetrik polinoropati bulguları tespit edilmiştir. Bu bulgular toksik nöropati ile uyumludur.

Bazı hastaların yapılan idrar incelemesinde ise 2-5 Hexandion saptanmıştır. Bu madde yapıştırıcı olarak kullanılan “n-hexane and methyl n-butyl ketone” un bir metabolitidir. Yüksek dozlarda akut maruz kalımda baş dönmesi, sersemlik, uyku hali, narkoz, üst solunum yollarında irritasyon gibi bulgulara neden olmaktadır. Kronik maruz kalımda polinöropati ve kranial sinir tutulumları olabilir. Özellikle bacaklarda güç kaybı, hiposteni, aşil tendon refleksinin kaybolması görülebilmektedir. Hastalığın gelişmesi yavaş seyretmektedir ve bulgular maruz kalımım kesilmesini takiben iki yıl kadar sürebilmektedir. Ancak bazı bulgular kalıcı olabilmektedir.

Güvenlik dokümanına ulaşılamıyor

Yukarıda kullanıldığı ifade edilen Gom Sotaş (GOM 077 ve GOM 555) markalı ürün ayakkabı sektöründe kösele kauçuk ve neolit tabanların, deri ve tekstil malzemelerin sayaya yapıştırılmasında kullanılan, genel amaçlı yapıştırıcıdır. Ancak bu ticari ürünün madde güvenlik dokümanlarına ulaşılamamıştır. Bulunan “ürün bilgi formunda formlarında” Polikloropren maddesi (Neopren) içerdiği görülmüştür (CAS- No: 9010-98-4). Neopren polimer yapıda bir maddedir. Alerjen ve dermatit etkeni olduğu belirtilmektedir.

Yukarıda özetlenen olgulardan, Işıkkent ayakkabıcılar sitesinde işçilerin hiçbir iş sağlığı ve güvenliği önlemi alınmaksızın köle gibi çalıştırıldıkları ve acil önlemler alınmadığı takdirde çok sayıda çalışanın bu ciddi hastalığa yakalanacakları anlaşılmaktadır.

Sağlık hastalığın tedavisi değildir

Hekimler, geçici koruma altına alınan Suriyeli mültecilerin tedavi giderlerinin SUT kapsamında faturalandırılması esas alınarak sağlık kuruluşlarına il AFAD Müdürlüğünce ödendiğini belirtiyor ancak ekliyor “Sağlık yalnızca’’tıbbi bakım ’’ ile ilişkili değildir. Sosyo-ekonomik durum, barınma, fiziki çevre, çalışma ve iş koşulları sağlığın en önemli belirliyecileri olup, çalışma koşulları yaşamı, iyi olma halini ve sağlığı etkiler.”

Hekimler kendilerine bugüne kadar ulaşan hastalardan güvencesiz ve olumsuz çalışma koşullarının yanı sıra ulusal ve uluslararası yasa ve sözleşmelere göre yasak olan çocuk işçiliği ile ilgili ciddi sorunların da olduğunu gördüklerini, Işıkkent ayakkabıcılar sitesinde merdiven altı işyerlerinde 12 – 14 saat sigortasız, korumasız köle gibi çalıştıran, çok tehlikeli işlerde kaçak çocuk işçi çalıştıran, ayakkabı yapıştırma işlerinde ‘’Gom Sotaş’’ isimli ve benzeri yapıştırıcı ürün kullandıran, iş sağlığı ve güvenliği önlemi almayarak çalışanları bu yapıştırıcı etkene maruz bıraktırarak hastalanmalarına neden olan ve insanların yaşamlarını çalan, kişileri ve iş sahiplerinin, kurumlar arası işbirliğiyle denetimlerle tespit edilerek cezalandırılması gerektiğini vurguluyor. Gerekli önlemler alınmazsa çok sayıda çalışan hastalanabilir ve sakatlanabilir diyorlar.

Sendika.org