CHP Ankara Milletvekili Aliye Timisi Ersever, 28 Haziran’da Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) aracılığıyla çalıştırılan öğrencilere ve gerçekleşen iş kazalarına ilişkin bir önerge verdi. Muhatabı Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’di.

Öğrencilerin ‘eğitim gördükleri’ işyerlerinde, işçi sağlığı ve iş güvenliği yok sayılarak çalıştırıldığı iddialarının ağırlık kazandığını söylüyordu. Haberlere yansıyan yaralanmalar ve ölümlerin de iddiaları doğrular nitelikte olduğundan bahsediyordu.

Bakanlığın yaralanma ve can kayıplarına ilişkin bilgi vermemesi eleştiren Ersever, Bakan Tekin’den MESEM’lerde hayatını kaybeden öğrencilere ilişkin istatistikleri istedi.

Bakana göre ölüm yok
Tekin, Ersever’in soru önergesine 20 Ağustos’ta cevap verdi. Ersever’in MESEM kapsamındaki işyerlerinde yaşanan iş kazası, illere göre öğrenci dağılımı ve engellilik durumu haricindeki tüm sorularına yanıt verdi.

Bakanın cevabında MESEM’lere

2018’de 114 bin 493,
2019’da 119 bin 621,
2020’de 143 bin 237,
2021’de 159 bin 527,
2022’de 777 bin 204 (ustalık telafi programı öğrencileri dahil),
2023’te 1.325.611 (ustalık telafi programı öğrencileri dahil),
2024’te 379 bin 456,
öğrencinin kaydının yapıldığından bahsediyordu.

Ancak cevapta bir detay vardı. Bakan 2023-2024 eğitim öğretim yılında MESEM’lerde sadece 11 iş kazası yaşandığını söyleyip 11 öğrencinin de yaralandığından bahsediyordu. Bakana göre 2023-2024 eğitim öğretim yılında ölümlü vaka yoktu:

“Mesleki eğitim merkezlerinde 2023’te iki iş kazası meydana gelmiş ve iki öğrenci yaralanmış; 2024’te ise dokuz iş kazası meydana gelmiş ve dokuz öğrenci yaralanmış; uzuv kaybıyla veya hayat kaybıyla sonuçlanan bir kaza meydana gelmemiştir.”

Bakan yalan mı söylüyor?
Ancak bianet’in yaptığı haberler ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG Meclisi) verileri Bakan Tekin’i yalanlar durumda.

İSİG Meclisi’ne göre 2023-2024 eğitim-öğretim döneminde MESEM kapsamında çalıştırılırken ölen çocuk sayısı 9. bianet’te 7’sinin haberine ulaşmak mümkün. Aralık 2016’de Resmi Gazete’de yayımlanan kararla kurulan MESEM’lerde bugüne kadar kaç çocuğun öldüğü ise bilinmiyor.

2023-2024 eğitim-öğretim yılında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuklar şöyle:

Zekai Dikici (Eylül 2023)
16 yaşındaydı.

Manisa Alaşehir’de Sümer Oral Mesleki Eğitim Merkezi’nde Elektrik Tesisat Bölümü 11. sınıf öğrencisiydi.

Akşam saat 19.00 civarı bir inşaatta elektrik tesisatı döşeme işi yaparken 5.kattan düşerek hayatını kaybetti.

Ulaş Dumlu (Aralık 2023)
17 yaşındaydı. Konya’da ERMES Bilim Teknik Koleji Elektrik Bölümü 12. sınıf öğrencisiydi.

Ereğli'de stajyer yaptığı elektrik firması ile gittiği Bahri Dağdaş Şeker Fabrikası'nda arıza gidermek için çıktığı elektrik direğinden arıtma havuzuna düşerek hayatını kaybetti.

Ömer Çakar (Aralık 2023)
17 yaşındaydı.

Diyarbakır Kayapınar’da Şehit Abdulvahap Çokur Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 10. sınıf öğrencisiydi.

MESEM kapsamında çalıştırıldığı işyeri, klima tesisatı döşemek için Oto Galericiler Sitesi’ndeki bir dükkana götürdü. İkinci katta yer alan çatıdan zemine düştü. Hastaneye kaldırıldı. 6 günlük yaşam mücadelesini kaybetti.

Erol Can Yavuz (Ocak 2024)
15 yaşındaydı.

Kütahya Mesleki Eğitim Merkezi İç Mekan Mobilya Teknolojisi Dalı 9. sınıf öğrencisiydi

Kütahya Yeni Sanayi Sitesi'nde staj yaptığı mobilya atölyesinde üzerine sunta blokların devrilmesi sonucu hayatını kaybetti.

Arda Tonbul (Ocak 2024)
14 yaşında, Özkanlar Metal Demir Çelik Endüstrisi AŞ iİşçisi.

İstanbul Büyükçekmece'de staj gördüğü işyerinde kafası sac büküm makinesine sıkıştı. 16 dakika sonra kurtarılabildi. Ağır yaralı kaldırıldığı hastanede 6 gün sonra hayatını kaybetti.

Murat Can Eryılmaz (Şubat 2024)
17 yaşındaydı.

12 sınıfta MESEM kapsamında çalıştırılan çocuklardan biriydi.

Kilis’te çalıştığı inşaatın 8. katından düşerek ağır yaralandı. 72 gün süren yaşam mücadelesini olay sonrası götürüldüğü Malatya Turgut Özal Tıp Fakültesi Hastanesi'nde kaybetti.

Alperen Enes Ural (Mayıs 2024)
17 yaşındaydı.

Manisa Soma’da MESEM kapsamında çalıştığı işyerinin götürdüğü evde doğalgaz borusu döşerken balkonun korkuluğunun kırılması sonucu yere düştü. Akhisar Devlet Hastanesi’nde kaldırıldı. Ancak 5 gün verdiği yaşam mücadelesini kaybetti.

Alperen Kocayavuz (Temmuz 2024)
15 yaşındaydı.

Ankara’da Fatih Sultan Mehmet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde öğrenciydi.

MESEM kapsamında çalıştığı inşaatta asansör boşluğuna düşerek hayatını kaybetti.

Eren Dağ (Temmuz 2024)
16 yaşındaydı.

Konya Karapınar'da, MESEM kapsamında çalıştığı sondaj firmasıyla Akören mevkiinde bir tarlada kuyu açmak için sondaj çalışması yapmaya gitti. Burada elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti.

(HA) / Bianet

Bakan Tekin'den "MESEM'de iş cinayetleri" önergelerine çelişkili yanıtlar

24 Temmuz’daki yanıtında Ocak 2023-Haziran 2024’te MESEM’de 5 çocuk işçinin öldüğünü belirten Milli Eğitim Bakanı, 20 Ağustos’taki yanıtında ise “Hayat kaybıyla sonuçlanan bir kaza yok” dedi.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) örgün eğitimden koparıp Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) adıyla sermayeye ucuz iş gücü olarak sunduğu çocuklar iş cinayetlerinde ölüyor.

Bakan Yusuf Tekin ise konuyu gündeme getiren milletvekillerinin soru önergelerine farklı tarihlerde çelişkili yanıtlar verdi. Bu durum, MESEM’lerle ilgili şeffaflık ve hesap verebilirlik konularında ciddi soru işaretleri doğuruyor.

İlk örnek 23 Temmuz’dan. Bakan Tekin, CHP İstanbul Milletvekili Turan Taşkın Özer’in önergesini cevaplıyor. Ocak 2023’ten Haziran 2024’e kadar 5 çocuk işçinin MESEM kapsamında çalışırken öldüğünü açıklıyor:

“2023 yılının başından 2024 yılı Haziran ayına kadar ölümle sonuçlanan 5 iş kazası meydana gelmiş olup kazalarda yaşamını yitirenlerin tamamı 14 yaş ve üzeri erkektir. Yaşamım yitiren öğrencilerin öğrenim gördükleri alanlar; tesisat teknolojisi ve iklimlendirme, metal teknolojisi, mobilya ve iç mekan tasarımı ile inşaat teknolojisidir.”

Bakan Tekin, 20 Ağustos’ta ise CHP Ankara Milletvekili Aliye Timisi Ersever’in soru önergesine verdiği yanıtta “Can kaybı yok” diyor:

“Mesleki eğitim merkezlerinde 2023’te iki iş kazası meydana gelmiş ve iki öğrenci yaralanmış; 2024’te ise dokuz iş kazası meydana gelmiş ve dokuz öğrenci yaralanmış; uzuv kaybıyla veya hayat kaybıyla sonuçlanan bir kaza meydana gelmemiştir.”

MESEM’de hayatını kaybeden çocuklar
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre, 2023-2024 eğitim-öğretim yılı boyunca basına yansıyan iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuklar şöyle:

Zekai Dikici (16), Eylül 2023, Manisa
Ulaş Dumlu (17), Aralık 2023, Konya
Ömer Çakar (17), Aralık 2023, Diyarbakır
Erol Can Yavuz (15), Ocak 2024, Kütahya
Arda Tonbul (14), Ocak 2024, İstanbul
Murat Can Eryılmaz (17), Şubat 2024, Kilis
Alperen Enes Ural (17), Mayıs 2024, Manisa
Alperen Kocayavuz (15), Temmuz 2024, Ankara
Eren Dağ (16), Temmuz 2024, Konya

(HA) / Bianet